بلاگ

نفقه چیست و بر چه اساس تعیین می شود؟ شرایط پرداخت و یا عدم پرداخت نفقه

نفقه چیست و بر چه اساس تعیین می شود؟ شرایط پرداخت و یا عدم پرداخت نفقه

یکی از حقوق مالی که پس از عقد برای زوجه ایجاد می شود حق نفقه است. مطابق قوانین شرعی پرداخت نفقه زوجه و اولاد بر عهده شوهر است. در مقالات قبل در خصوص عسر و حرج توضیحاتی دادیم. در این گفتار کوتاه در خصوص اینکه نفقه چیست و در صورتی به زوجه تعلق می گیرد صحبت می کنیم. علاوه بر این، خواهیم دید که موانع نفقه چیست و در چه مواردی زوجه مستحق نفقه نخواهد بود.

برای مشاوره رایگان و شبانه روزی با بهترین وکیل تهران همین حالا با ما تماس بگیرید!

نفقه چیست و شامل چه مواردی می شود؟

نفقه چیست و شامل چه مواردی می شود؟
گفتیم که نفقه یکی از حقوق مالی زوجه بر شوهر است. در حقوق مدنی ایران، نفقه بر دو دسته است: نفقه زوجه و نفقه اقارب. هر کدام از این موارد شرایط و ویژگی های خاص خود را دارد هر چند ما در اینجا تنها در مقام تبیین مفهوم نفقه زوجه هستیم. مطابق ماده ‌ماده 1107 قانون مدنی، «نفقه عبارت است از همه نيازهای متعارف و متناسب با وضعيت زن از قبيل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتياج به واسطه نقصان یا مرض». همانطور که از متن ماده مشخص است، منظور از نفقه پرداخت هزینه های متعارف زندگی و تأمین محل سکونت و امکانات زندگی، خوراک و پوشاک و هزینه های درمان است. البته مواردی که در این ماده ذکر شده است از باب مثال است و جنبه حصری ندارد. در واقع، نفقه عبارت است تأمین کلیه مایحتاج زندگی زوجه از سوی مرد متناسب با شرایط و امکانات زن. اگر نیاز به اطلاعات کامل تری از این مسئله دارید، می توانید از طریق مشاوره با وکیل پاسخ سئوالات خود را دریافت نمایید.

رابطه تمکین و نفقه چیست؟

رابطه تمکین و نفقه چیست؟
مطابق با ماده 1108 قانون مدنی هر گاه زوجه بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. تمکین چیست؟ در این خصوص باید خاطرنشان کرد که با انعقاد عقد نکاح، از وظایف و تکالیفی که زن در مقابل شوهر بر عهده می گیرد، تمکین است. تمکین در معنای عام آن به مفهوم این است که زوجه تکالیفی را که مطابق قانون بر عهده دارد، به انجام برساند. از جمله این وظایف می توان به برقراری رابطه جنسی، سکونت در محل مورد نظر شوهر ، پذیرش ریاست شوهر بر خانواده اشاره کرد. در صورتی که زوجه، تکالیف زناشویی خود را بدون دلیل موجه به انجام نرساند و به اصطلاح تمکین نکند، مرد نیز می تواند از پرداخت نفقه خودداری کند. به زنی که تمکین نمی کند در اصطلاح ناشزه اطلاق می شود؛ زن ناشزه مستحق نفقه نیست.
با این وجود زوجه ممکن است در بسیاری از موارد، دلایل موجهی برای عدم تمکین داشته باشد. در این صورت ناشزه محسوب نخواهد شد و در صورت عدم تمکین نیز شوهر موظف به پرداخت نفقه است. برخی از این موارد عبارتند از:

  •  اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند محل سکونت جداگانه ای برای خود تهیه کند و تا وقتی که این شرایط موجود است و زن نمی تواند به محل سکونت مشترک برگردد، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.
  •  هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع به علت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود.
  •  چنانچه زوجه بیمار باشد به طوری که رابطه جنسی منجر به تشدید بیماری او شود و یا اینکه ضعیف باشد و نتواند وظایف زناشویی را انجام دهد؛ می تواند از تمکین مرد خودداری کند. در این مدت نیز نفقه به زن تعلق می گیرد.

علاوه بر این موارد، باید به حق حبس زن در خصوص مهریه اشاره کرد. مطابق با ماده 1085 قانون مدنی زن می تواند تا زمانی که مهریه خود را دریافت نکرده است، از تمکین خودداری کند. این عدم تمکین زن، به معنای نشوز نیست و موجب سقوط حق نفقه او نخواهد بود. شرط اعمال حق حبس این است که بین زوجین نزدیکی واقع نشده باشد.

 

مطالعه بیشتر: انحصار وراثت و نکاتی درباره آن که حتما باید بدانید!

نفقه در دوران عقد

نفقه در دوران عقد-نفقه چیست
گفته شد که اصولاً با انعقاد عقد ازدواج حق زوجه بر نفقه نیز ایجاد می شود. با این وجود در عرف جامعه ما، در بسیاری از موارد، زوجین بلافاصله پس از انعقاد عقد، زندگی مشترک خود را شروع نمی کنند و شروع زندگی مشترک خود را به تاریخی در آینده نزدیک و پس از برگزاری مراسم عروسی موکول می نمایند. در موارد این چنینی و تا زمانی که زوجین زندگی مشترک خود را شروع نکرده اند، دادگاه ها اصولا بر این باورند که به زوجه نفقه ای تعلق نمی گیرد. با این وجود مواردی نیز وجود دارد که زن و مرد بعد از وقوع عقد، تا مدت زمان زیادی بلاتکلیف می مانند و هیچ قدم مشخصی جهت شروع زندگی مشترک خود بر نمی دارند و یا به دلیل موانعی که دارند نمی توانند زندگی مشترک رسمی خود را تا مدت نامشخصی شروع کنند. در این موارد نفقه به زوجه تعلق خواهد گرفت. به طور کلی می توان گفت اگر زن در دوران عقد از مرد تمکین کند اما به هر دلیلی که از طرف زوجه نیست، شروع زندگی مشترک به تاخیر بیفتد، زن مستحق نفقه است. مشاوره با وکیل خانواده می تواند شما را بیشتر در این امر یاری نماید.

میزان نفقه چگونه محاسبه می شود؟

میزان نفقه چگونه محاسبه می شود؟-نفقه چیست
نکته مهم در خصوص میزان نفقه، تناسب آن با وضعیت و شأن زوجه است. در واقع میزان نفقه و حد و حدود آن بیشتر از آنکه به میزان تمکن و دارایی زوج مرتبط باشد، به وضعیت زن مربوط است. این وابستگی تا جایی است که در صورتی که زوجه در سبک زندگی خود پیش از ازدواج، عادت به داشتن خدمه داشته است، زوج موظف به فراهم کردن خادم برای همسر خود نیز هست. البته در حال حاضر در زمان تعیین میزان مهریه توانایی مالی مرد نیز در کنار نیازهای زوجه و شأن او –در واقع شئونات اجتماعی و خانوادگی او و نیز میزان تحصیلات او- در نظر گرفته می شود. وضعیت مالی خود زوجه نیز در این شرایط بی تاثیر است و حتی در صورتی که زن شاغل باشد و یا تمکن مالی کافی داشته باشد، به معنای اسقاط وظیفه شوهر از پرداخت نفقه خواهد بود. در دادگاه، اصولاً برای تعیین میزان نفقه زن، موارد به کارشناس ارجاع داده می شود و کارشناس میزان نفقه و مصادیق آن را بر اساس شواهد و شرایطی مانند سن زن، میزان تحصیلات، شغل و شرایط خانوادگی او میزان نفقه را تعیین و به دادگاه اعلام می کند.

 

مطالعه بیشتر: جرم رابطه نامشروع در فضای مجازی و نحوه اثبات آن

 

روش مطالبه نفقه چیست؟

در صورت عدم پرداخت نفقه از سوی زوج، زن می تواند برای مطالبه نفقه حال حاضر و نیز نفقه معوقه خود به دادگاه خانواده و یا شورای حل اختلاف مراجعه کند: در حال حاضر چنانچه مبلغ مورد مطالبه بیش از 200 میلیون ریال باشد، زوجه باید دادخواست خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی در دادگاه های خانواده مطرح کند؛ اما اگر مبلغ مورد مطالبه کمتر از این باشد، مرجع رسیدگی شورای حل اختلاف خواهد بود.
نکته حائز اهمیت این است که ترک انفاق – خودداری شوهر از پرداخت نفقه- در قانون خانواده و قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است و زوجه علاوه بر طرح دادخواست خود جهت دریافت نفقه می تواند از شوهر خود شکایت کیفری نیز به عمل آورد. مطابق با ماده 53 قانون حمایت از خانواده « هرکس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد … به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود». ماده 642 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) نیز در همین خصوص است و مقرره مشابهی دارد. البته به موجب نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه، تنها مطالبه نفقه حال حاضر زوجه قابل شکایت کیفری است و نه نفقه گذشته. برای محکوم شدن زوج به مجازات کیفری و حبس اثبات توانایی مالی مرد و تمکین زن الزامی است. همانطور که می دانید هر مشکلی نیاز به وکیل متخصص در آن حوزه دارد. برای مثال در امور حقوقی،کمک گرفتن از وکیل حقوقی واجب است و در امور ملکی، وکیل ملکی می تواند به شما کمک کند. در خصوص مواردی چون نفقه نیز وکیل خانواده می تواند راهنمای شما باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با معصومه رمضانی، وکیل پایه یک دادگستری در تماس باشید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *