حق طلاق مطابق قوانین جاری کشور در اختیار مرد است. مرد میتواند در هر زمان که اراده کند، به زندگی زناشویی پایان‌دهد. اما زن نمی‌تواند راساً اقدام به طلاق کند مگر اینکه اصطلاحاً حق طلاق داشته باشد یا بتواند از طریق عسر و حرج ویا اثبات یکی از موارد دوازده‌گانه شروط ضمن عقد نکاح، اگر در موقع عقد به وسیله زوج تایید و امضاء شده باشد، حکم طلاق را از دادگاه دریافت کند. در غیر این‌صورت، زن حق طلاق ندارد و نمی‌تواند بدون رضایت همسرش، از او جداشود.
برای مشاوره رایگان و شبانه روزی با بهترین وکیل تهران همین حالا با ما تماس بگیرید!
حق طلاق چیست
حق طلاق اختیاری است که به واسطه آن، مرد میتواند بر اساس شرع و قانون به زندگی زناشویی پایان دهد. در واقع براساس ماده 1133 قانون مدنی کشور که برگرفته از شرع اسلام است، حق طلاق و پایان دادن به زندگی زناشویی در اختیار مرد قراردارد و او در هر زمان و شرایطی که بخواهد میتواند با پرداخت مهریه و سایر حقوق مالی زن به زندگی زناشویی خود با وی خاتمه دهد.
ولی زوجه، از این حق برخوردار نیست و نمی‌تواند به زندگی زناشویی پایان دهد، مگر اینکه بتواند عدم صلاحیت مرد را در چهارچوبی که قانون مشخص کرده است به اثبات برساند.
با این وجود این امکان برای مرد وجود دارد که در حق طلاق خود، به فردی دیگر، از جمله همسرش، وکالت بدهد. با دادن وکالت در طلاق به دیگری، شخص دارای وکالت میتواند مانند مرد، برای طلاق و پایان دادن به زندگی مشترک زوجین به دادگاه دادخواست ارائه کند.برای اطلاع از شرایط و ضوابط حق طلاق می توان از وکیل خانواده کمک گرفت.
⚖️ مطالعه بیشتر: حکم زنا در سال 1400 و نحوه اثبات زنا ⚖️
طبق قانون حق طلاق با کیست؟
براساس قوانین جاری کشور و شرع اسلام حق طلاق با مرد است. اما مرد میتواند در صورت صلاحدید، در این حق به زوجه یا شخص ثالثی وکالت بدهد.
البته باید به این نکته توجه داشت که اگر مرد به زن وکالت در طلاق داده باشد، حق طلاق به صورت مطلق به زن واگذار نشده است. درواقع حق طلاق مرد هنوز پابرجا است و مرد هم میتواند به عنوان شوهر، درخواست طلاق را به دادگاه ارائه دهد و اقدام به پایان دادن به زندگی زناشویی نماید.
مشاوره با وکیل طلاق برای اطلاع از جزئیات مربوط به حق طلاق و آشنایی با چگونگی روند انجام آن، میتواند برای زوج‌های درگیر با این مسئله گره گشا و چاره ساز باشد.
⚖️ مطالعه بیشتر: قوانین دوران نامزدی و مهم ترین نکات که باید بدانید! ⚖️
دادن حق طلاق به زن
همانطور که گفته شد، مرد میتواند در صورت صلاحدید حق طلاق را به شکل وکالتی به زن واگذار نماید. وکالت در حق طلاق یا همان گرفتن حق طلاق به دو شکل انجام می‌شود. این وکالت یا به صورت شرط ضمن عقد در عقدنامه و یا در دفاتر ثبت اسناد و بعداز عقد ازدواج، به زن داده‌می‌شود.
درصورت عدم حضور مرد در کشور ایران و اقامت در یک کشور خارجی، او میتواند با مراجعه به سفارتخانه ها یا کنسولگری‌های کشور ایران در کشور خارجی، نسبت به دادن وکالت در طلاق به همسر یا یک شخص ثالث اقدام کند.
نکته مهمی که در دادن وکالت در طلاق باید به آن توجه شود این است که، واگذاری حق طلاق از طرف مرد به غیر، در صورتی معتبر و قانونی است که خواه ضمن سند ازدواج یا بعداز آن، به‌صورت رسمی و در دفتر اسناد رسمی ثبت شود.
دادن وکالت بهشکل شفاهی ویا بدون ثبت رسمی، دارای اعتبار قانونی نیست و زوجه نمی‌تواند به واسطه چنین وکالت‌نامه‌ای اقدام به ارائه دادخواست طلاق کند.
مراجعه به وکیل حقوقی و واگذار کردن امور اجرایی مربوط به وکالت در طلاق به دفاتر حقوقی، میتواند موجب اطمینان خاطر زوجین و پیشرفت سریع امور در این زمینه شود.
⚖️ مطالعه بیشتر: شرایط اجرا گذاشتن مهریه و مهم ترین قوانین آن ⚖️
گرفتن مهریه در صورت داشتن حق طلاق امکان پذیر است؟
مهریه حقی است که با جاری شدن صیغه عقد ازدواج، زن مستحق دریافت آن از طرف مرد است. اما نکته ای که در اینجا باید به آن توجه شود آن است که، بسیاری از مردان در صورتی راضی به واگذاری وکالت در طلاق به زن می‌شوند که در قبال آن، زن از تمام مهریه خود یا قسمتی از آن به شکل قانونی و به صورت ثبتی بگذرد.
درصورتی که در توافق بین زن و مرد برای واگذاری حق طلاق، شرط بخشیدن همه مهریه یا قسمتی از آن ثبت نشده باشد، زن کماکان در مورد مهریه صاحب اختیار است. یعنی در طول زندگی زناشویی و یا در صورت استفاده از حق خود برای طلاق، میتواند نسبت به گرفتن مهریه اقدام کند و منع قانونی در این زمینه وجود‌ندارد.
استفاده از مشاوره حقوقی میتواند گزینه ای مناسب برای اطلاع از جزئیات قانونی گرفتن مهریه در صورت داشتن وکالت در طلاق باشد تا هرگونه سؤال و ابهام در این زمینه را برای زوجین برطرف کند.
⚖️ مطالعه بیشتر: پولشویی چیست و چه روش هایی دارد؟+مجازات پولشویی ⚖️
حق طلاق زن پس از رجوع اعتبار دارد؟
معمولاً در هنگامی که زن با استفاده از وکالتی که از همسر خود دریافت کرده‌است، اقدام به طلاق می‌کند، قصد رجوع ندارد. اما در این شرایط اگر شرایط طلاق بائن وجود نداشته‌باشد، طلاق به صورت رجعی ثبت می‌شود و مرد در دوران عده امکان بازگشت به همسر را خواهد داشت.
درباره اینکه آیا پس از رجوع، وکالت در طلاق همچنان برای زن برقرار است یا این وکالت با طلاق از بین رفته‌است، میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. اما باتوجه به آراء صادرشده در این خصوص، به‌نظر می‌رسد که وکالت در طلاق بعداز رجوع، همچنان برای زن باقی است.
انواع وکالت در طلاق
وکالت در طلاق میتواند انواع مختلفی داشته‌باشد. در ساده‌ترین شکل خود، این وکالت میتواند به‌صورت مطلق، و بدون هیچ قید و شرطی در ضمن عقد ازدواج، به زن واگذار شود. علاوه براین در ماده ۱۱۱۹ درباره عقد ازدواج این‌گونه آمده است:
« طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند مثل این که شرط شود هر گاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوءقصد کند یا سوءرفتاری نماید که زندگانی آنها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود زن وکیل و وکیلِ در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهایی خود را مطلقه سازد.»
این ماده شرایطی را فراهم کرده‌است تا زوجین بتوانند بنا به توافق خود، شروطی را در ضمن عقد ازدواج ذکر کنند، تا زن تنها با تحقق آنها، دارای وکالت در طلاق شود. برهمین اساس، در عقدنامه ازدواج شروط دوازده‌گانه‌ای قید شده‌است که درصورت امضای آن توسط زوجین، وکالت در طلاق و وکالت در توکیل در طلاق، به زن داده می‌شود.
این شروط دوازده‌گانه عبارتند از:
«۱- استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم الزام او به تادیه نفقه و همچنین در موردی که اجبار شوهر هم ممکن نباشد.
۲- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل کند.
۳- ابتلای زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.
۴- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعاً ممکن نباشد.
۵- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
۶- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعاً منتهی به پنج سال بازداشت یا بیشتر شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
۷- ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خللی وارد آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.
۸- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی (تشخیص عذر موجه با دادگاه است) یا اینکه زوج شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.
۹- محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب به جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب به جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زن باشد. تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زن و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
۱۰- در صورتی که پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر، صاحب فرزند نشود.
۱۱- در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
۱۲- زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت نکند.»
این دوازده مورد تنها نمونه‌ای از شروطی هستند که می‌توانند برای دارا شدن وکالت در طلاق زن، میان زن و مرد مورد توافق قرار بگیرند. زوجین می‌توانند موارد دیگری را نیز به این شروط اضافه کنند.
نوع دیگری از وکالت در طلاق به زن، مربوط به زمانی است که شوهر بعداز انجام عقد ازدواج و جدا از آن، وکالت در طلاق را به زن می‌دهد. باید دقت داشت که چنین وکالتی همواره از جانب مرد قابل عزل است و مرد میتواند این وکالت را در هرزمان لغو کند. البته با روش‌هایی خاص می‌توان این وکالت را بهشکل وکالت بلاعزل ثبت و مرد را از لغو کردن وکالت در طلاق به زن، منع کرد.
نکته دیگر درباره چنین وکالتی این است که باید حتماً در دفترخانه اسناد رسمی ثبت شود و بدون ثبت رسمی، اعتبار نخواهد داشت.
⚖️ مطالعه بیشتر: طلاق رجعی چیست و چه قوانینی دارد؟ ⚖️
با داشتن حق طلاق چگونه می‌توان طلاق گرفت؟
نکته‌ای که در این قسمت باید به آن دقت داشت، ذکر عبارت ( وکالت در توکیل) در وکالت‌نامه‌ای است که مرد برای طلاق به زن می‌دهد. زیرا در انجام مراحل طلاق، لازم است تا حتماً برای مرد وکیلی انتخاب‌شود تا به‌جای او در روند پیشبرد پرونده طلاق شرکت کند. به همین‌جهت، لازم است تا زن از سوی مرد وکالت در توکیل داشته‌باشد تا بتواند، از جانب او وکیلی برای شرکت در مراحل انجام طلاق انتخاب کند.
با انتخاب این وکیل، ادامه مراحل مانند انجام طلاق به صورت توافقی و با حضور مرد است. البته زن نیز میتواند برای خود وکیل طلاق انتخاب کند تا به جای او در جلسات دادگاه و مراحل طلاق شرکت کند.
طلاق توافقی با داشتن حق طلاق
طلاق توافقی سریع‌ترین راه انجام طلاق است که در مدت زمان کمتری نسبت به تقاضای طلاق از سوی مرد و یا زن به تنهایی، به نتیجه می‌رسد. در هنگامی که زن حق طلاق یا همان وکالت در طلاق از سوی مرد داشته‌باشد نیز، میتواند مراحل طلاق را به‌صورت توافقی پیش ببرد.
در قسمت بالا گفتیم که در اجرای مراحل طلاق، درصورت عدم حضور مرد، لازم است تا وکیل او در انجام مراحل طلاق شرکت داشته‌باشد. انتخاب این وکیل نیز، برطبق وکالت در توکیل که در زمینه طلاق، از جانب مرد به زن داده‌شده‌است، توسط زن انجام می‌شود.
بعداز انتخاب این وکیل، زن با مراجعه به دادگاه و ارائه مدارکی مانند عقدنامه ازدواج، وکالت‌نامه رسمی در طلاق و وکالت در توکیل از سوی شوهر، صورت توافقات احتمالی که درباره مسائل مالی و مواردی از قبیل حضانت فرزندان میان زن و مرد صورت گرفته‌است و سایر مدارک لازم، دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه می‌کند.
چان‌چه در وکالت‌نامه‌ای که شوهر به زن می‌دهد، بندی تحت عنوان ( اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی) نیز ذکر شده‌باشد، مهلت درنظر گرفته شده برای تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی از مراحل طلاق حذف می‌شود و درخواست طلاق زودتر به نتیجه می‌رسد.
یک وکیل طلاق توافقی میتواند در زمینه مراحل انجام طلاق توافقی و مدت زمانی که درخواست طلاق توافقی به نتیجه خواهد رسید و حکم طلاق صادر خواهد شد، شما را راهنمایی کند.
⚖️ مطالعه بیشتر: هر آنچه باید از نحله و شرایط دریافت آن بدانید ⚖️
حق طلاق با طلاق توافقی تفاوت دارد؟
با توضیحاتی که تا این قسمت درباره وکالت در طلاق یا آنچه تحت عنوان حق طلاق زن در میان عوام شناخته می‌شود داده‌شد، تا حدودی با ویژگی‌ها و شرایط آن آشنا شدیم. از طرفی در توضیح طلاق توافقی باید گفت که در این نوع طلاق، زن و مرد درباره همه موارد مربوط به طلاق مانند، حقوق مالی، حضانت فرزندان و سایر موارد توافق می‌کنند. قاضی با توجه به این توافق، حکم نهایی مربوط به طلاق را صادر خواهدکرد.
با این توضیحات مشخص می‌شود که وکالت در طلاق و طلاق توافقی دو موضوع جدا از هم هستند. با دادن وکالت در طلاق از سوی مرد به زن، زن این اختیار را پیدا می‌کند که به وکالت از مرد، تقاضای طلاق را در دادگاه مطرح‌کند. به جهت پیشرفت سریع‌تر روند طلاق در طلاق توافقی، و از آن جهت که خود زن از جانب مرد، وکیل در طلاق است، در این حالت وکالت به صورت توافقی انجام می‌شود.
در طلاق توافقی با وکالت زن در طلاق، ممکن است توافقاتی نیز از قبل، درباره طلاق و حقوق مربوط به آن، بین زن و مرد، صورت گرفته‌باشد. همچنین ممکن است در وکالت‌نامه اختیار تصمیم‌گیری درباره بعضی از موارد به زن داده شده‌باشد. درواقع ممکن است بعضی از توافقات زن و مرد در وکالت‌نامه ذکر شده‌باشد.
به طورکلی، زن با وکالتی که از سوی مرد در انجام طلاق و تعیین شرایط آن دارد، دادخواست طلاق را به صورت توافقی ثبت می‌کند و مراحل آن را پیش می‌برد.
⚖️ مطالعه بیشتر: اجرت المثل ایام زوجیت چه شرایطی دارد؟ نکات مهم آن در سال 1401 ⚖️
نتیجه‌گیری
حق طلاق یک حق قانونی است که بر اساس آن مرد میتواند با روشن کردن تکلیف حقوق مالی زن، حضانت فرزندان و سایر مسائل مربوط به طلاق، همسر خودرا طلاق دهد. اما زن نیز میتواند درصورت توافق با مرد، حق طلاق را به صورت وکالتی به دست بیاورد. در این حالت مرد به زن وکالت می‌دهد که بتواند از جانب او در دادگاه تقاضای طلاق را ارائه‌کند. موارد درج‌شده در وکالت‌نامه و شروطی که وکالت براساس آن تحقق پیدا می‌کند به توافق بین زوجین و رضایت مرد بستگی دارد.
