جرم تحصیل مال نامشروع چیست؟

بر اساس ماده 2 قانون تشدید مجازات، ارتشاء، اختلاس، کلاهبرداری، هر شخصی که به هر طریقی مال یا پولی تحصیل نماید که شیوه تحصیل آن مشروعیت قانونی نداشته باشد، به عمل جرم تحصیل مال نامشروع مرتکب گردیده است.
به لحاظ حقوقی و در نظر وکیل ته تحت عنوان مسئول اقامه یک دعوای بی‌نقص و اثر‌بخش برای موکل در حالی که عنوان حقوقی مناسب و معینی یافت نمی‌گردد و خسارت مالی وارد گردیده به موکل تحت عناوین کیفری دیگر تعریف و توصیف نمی‌گردد، عنوان موسع و تحصیل مال از طریق نامشروع عنوان مناسبی خواهد بود.
به صورت کلی تحصیل یعنی فراهم ساختن و نامشروع یعنی مغایرت با قوانین شرع داشته باشد. از این رو، بایستی بگوییم جرم تحصیل مال نامشروع به معنای کسب مال از راه نامشروع و غیر قانونی است. به موجب قانون این عمل جرم انگاری شده است و مجازات به دنبال خواهد داشت.

___________________________________________________________

حتما بخوانید: نحوه شکایت از قاضی

___________________________________________________________

مجازات تحصیل مال نامشروع

قانون تشدید مجازات مرتکبان ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری به تصریح به مجازات تحصیل مال از طریق نامشروع پرداخته است. به موجب ماده 2 همین قانون: «هر کس به نحوی از انحاء امتیازاتی را که به اشخاص خاص به جهت داشتن شرایط مخصوص تفویض می‌گردد نظیر جواز صادرات و واردات و آنچه عرفا موافقت اصولی گفته میشود در معرض خرید و فروش قرار دهد و یا از آن سوءاستفاده نماید و یا در توزیع کالاهایی که مقرر بوده طبق ضوابطی توزیع نماید مرتکب تقلب شود و یا به طور کلی مالی یا وجهی تحصیل کند که طریق تحصیل آن فاقد مشروعیت قانونی بوده است، مجرم محسوب و علاوه بر رد اصل مال به مجازات سه ماه تا دو سال حبس و یا جریمه نقدی معادل دو برابر مال به دست آمده محکوم خواهد شد.»

عناصر جرم تحصیل مال نامشروع

هر جرمی به استثنای جرایم مادی صرف، از سه عنصر مادی، قانونی و روانی تشکیل شده است. از این رو جرم تحصیل مال از طریق نامشروع نیز از این سه عنصر اصلی تشکیل شده است که در ادامه به بررسی هریک از این عناصر خواهیم پرداخت:
عنصر قانونی: این جرم به موجب ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس جرم انگاری شده و عنصر قانونی آن محسوب می‌شود.
عنصر مادی: عنصر مادی جرم تحصیل مال نامشروع به رفتار اثر بخش مجرمانه‌ای مثل خرید، فروش، سوءاستفاده و… گفته می‌شود که موجب تحصیل به عمد مال غیر از راه غیرقانونی گردد.
عنصر روانی: عنصر روانی جرم مذکور دربرگیرنده آگاهی و عمد در تحصیل مال یا وجه است.

نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که مرتکب بایستی علاوه بر عمد در تحصیل نامشروع مال، عالم به نامشروع بودن عمل خود نیز باشد.

تفاوت کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع

تحصیل مال نامشروع و کلاهبرداری هر دو نمونه بارز سوءاستفاده هستند و توسط قانون‌گذار جرم انگاری شده است. ولی این دو تفاوت‌هایی دارند که بیان خواهیم کرد. در کلاهبرداری فرد کلاهبردار از طریق لوازم و عملیات متقلبانه، فرد یا افرادی را با هدف به دست آوردن مالشان فریب می‌دهد.
این شرایط در تحصیل مال نامشروع وجود نداشته و فرد تحصیل کننده مال یا وجه کلیه امتیازات و موقعیت انجام یک فعالیت قانونی را از طریق رایانه دولت دارد، ولی از موقعیت خود سوء‎استفاده نموده و اقتصاد جامعه را به خطر می‌اندازد.
لازم است بدانید که مجازات این دو جرم هم با یکدیگر متقاوت است. به موجب ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشاء و کلاهبرداری: «هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه های یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش‌آمدهای غیرواقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، محکوم می‌شود.» اما مجازات جرم تحصیل مال از طریق نامشروع ۳ ماه تا ۲ سال حبس و یا جزای نقدی معادل دو برابر مال تحصیل شده است.

نحوه مشاوره با وکیل متخصص تحصیل مال نامشروع

در خصوص اینکه جرم تحصیل مال نامشروع چیست بایستی گفت که علی‌رغم اینکه جرم بوده، به اقتصاد کشور نیز صدمه می‌زند. از این رو نبایستی مجازات و تعقیب مرتکب این جرم  را نادیده گرفت. وکیل کیفری متخصص به صورت حضوری و غیر حضوری در حوزه جرم تحصیل مال از طریق نامشروع به کابران گرامی مشاوره حقوقی ارائه می‌دهد. تنها لازم است نا کاربران گرامی به بخش انتخاب وکیل حقوقی و تخصص وکیل مراجعه نموده و با در نظر داشتن رزومه و حق المشاوره  وکلای این مجموعه، وکیل متناسب با موضوع خود را انتخاب نموده و با وی در ارتباط باشند.

نکات مهم جرم تحصیل مال نامشروع

ماده 2 قانون تشدید مجازات، ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری نمونه‌هایی از تحصیل نامشروع مال را بیان کرده است. مثلا بیان کرده، هرکس به شکلی امتیازاتی را که به افراد خاص به منظور دارا بودن شرایط مخصوص تسلیم می‌شود، مثل مجوز صادرات و واردات و…، دستخوش خرید و فروش قرار دهد و یا از آن سوءاستفاده کند و یا در تقسیم کالاهایی که لازم است بر اساس ضوابط به خصوصی تقسیم می‌شده، مرتکب تعقیب گردد، یا کلا مال یا پولی را به دست آورد که شیوه کسب آن مشروع نبوده باشد، مجرم خواهد بود.

1. خرید و فروش یا سوءاستفاده از امتیازاتی که به افراد خاص تقدیم می‌گردد، نمونه جرم تحصیل مال نامشروع است.
2. تعقیب در تقسیم کالاهایی که مستلزم ضابطه خاصی هستند، نمونه بارز جرم تحصیل مال از طریق نامشروع است.
3. جرم تحصیل مال از طریق نامشروع عبارتند از تحصیل  هرگونه مال یا پول و محدود به پول نقد یا ارز نمی‌شود.
4. تحصیل مال بایستی از راه نامشروع باشد و این شیوه محدود به موارد مذکور نیست.
5. مرتکب بایستی با علم و با هدف و به عمد نسبت به عمل مجرمانه تحصیل مال نامشروع اقدام کند.

مجازات در نظر گرفته شده در ماده 2 قانون مزبور جهت جرم تحصیل مال از طریق نامشروع به شرح زیر است :

• رد اصل مال
• حبس از ۳ ماه تا 2 سال و یا جزای نقدی معادل 2 برابر مال تحصیل شده.

هیچ مستند قانونی برای جرم انگاری شروع به جرم تحصیل نامشروع مال، وجود نداشته و اصولا این جرم مشروط به نتیجه بوده و تا مادامی که تحصیل مال صورت نگرفته باشد، پیوند عنوان مجرمانه به مرتکب امکان‌پذیر نیست و بر همین اساس جرمی صورت نگرفته که جهت شروع آن مجازاتی به همراه داشته باشد.
در رابطه با معاونت در این جرم باید گفت چنانچه شرایط معاونت اعم از وحدت قصد و تقدم یا انطباق زمانی میان عمل معاون و مباشر و شرایط دیگر وجود داشته باشد، محکومیت معاون یک تا دو درجه کمتر از مجازات مجرم خواهد بود.
در این جرم مجازات مباشر درجه شش است. از این رو معاون محکوم به حبس تعزیری درجه هفت یا هشت می‌گردد و یا در صورت جزای نقدی، معاون محکوم به حبس نخواهد شد.