یکی از جرایم علیه اموال و مالکیت، جرایم رایانه ای است. این روزها و با گسترش یافتن تکنولوژی، این جرم بسیار گسترش یافته است. به همین دلیل ضرورت داشتن اطلاعات درمورد آن حس می‌شود. کلاهبرداری رایانه ای یکی از زیر شاخه‌های جرایم رایانه ای محسوب می‌شود. البته هر نوع کلاهبرداری که از طریق رایانه صورت می‌گیرد کلاهبرداری رایانه ای محسوب نمی‌شود. شرایط و نکات بیشتری درباره آن وجود دارد که در این مطلب از وکیل ته، به طور مفصل درباره آن صحبت خواهیم کرد. حتما تا انتها همراه ما باشید.
کلاهبرداری رایانه ای که به آن جاسوسی رایانه ای هم گفته می‌شود، جرمی است که رایانه و اینترنت تاثیر زیادی در آن دارد. درواقع رایانه و اینترنت از اجزای تشکیل دهنده این جرم محسوب می‌شوند. از همین جهت زمانی که در وقوع جرم کلاهبرداری رایانه و اینترنت نقش داشته باشند، از نوع سنتی این جرم فاصله می‌گیرد و وارد دسته جرایم رایانه‌ای می‌شود. در مواجهه با این جرم بهتر است با وکیل حقوقی مشورت نمایید.
طبق ماده ۶٧ قانون تجارت الکترونیکی: «هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی، با سوء استفاده و یا استفاده غیر مجاز از «داده‌پیام»ها، برنامه‌ها و سیستم‌های رایانه‌ای و وسائل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف«داده‌پیام»، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه‌ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم‌های پردازش خودکار و نظائر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه محکوم می‌شود.»
________________________________________________________
بیشتر بخوانید: مجازات قتل شبه عمدچیست
________________________________________________________
جرایم یارانه ای چند دسته هستند؟
به صورت کلی جرایم رایانه ای را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم بندی کرد:
جرایم ناظر به بانکداری الکترونیک (بهتر است با وکیل چک مشورت کنید.)
جرایم مربوط به حقوق کپی رایت برنامه‌ها
جرایم مربوط به ترور کامپیوتری
جرایم علیه حمایت از داده‌ها
جرایم مخابراتی و ماهواره‌ای
جرایم مربوط به تجارت الکترونیکی
رفتارهای مشمول کلاهبرداری رایانه ای
هر جرمی رفتارهایی را در برمی‌گیرد که اگر کسی آن رفتارها را انجام دهد، مرتکب جرم شده است. برخی از رفتارهایی که مشمول جرم کلاهبرداری رایانه ای یا جاسوسی رایانه ای می‌شود، عبارت است از:
ورود: ورود به معنای وارد کردن اطلاعات در کامپیوتر به منظور پردازش است. مثلا شخصی اطلاعات یک حساب را به سیستم یارانه‌ای بانک وارد کند تا به حساب خود یا دیگری واریز وجه انجام دهد.
محو: محو به این معنی است که شخص اطلاعات و داده‌های موجود در یک سیستم را حذف کند و یا از بین ببرد. حتما با وکیل ملکی مشورت کنید.
ایجاد: رفتار ایجاد نیز به این معنا است که اطلاعاتی را که از قبل وجود ندارد، وارد سیستم کرد. مثلا شخصی اطلاعات خود را به در سامانه طرح ترافیک به صورت غیرمجاز وارد کند. درحالی که پیش از این نام او در لیست وجود نداشته است.
متوقف کردن: متوقف کردن نیز به این معناست که در جریان دسترسی به اطلاعات و داده‌ها وقفه و یا قطعی ایجاد کرد. به طور مثال فردی با قطع و یا ایجاد وقفه در جریان دسترسی به هنگام واریز وجه، آن را به حساب خود منتقل کند.
مختل کردن سامانه: مختل کردن سامانه نیز به این معناست که به شکل غیرمجازی و برای رسیدن به اهداف و منافع شخصی و یا گروهی، در عملکرد یک سیستم اختلال ایجاد کرد.
نکته مهمی که وجود دارد این است که رفتارهای فوق صرفا جنبه تمثیلی دارند و کلاهبرداری رایانه ای محدود به این موارد نمی‌شود.
مجازات کلاهبرداری رایانه ای
جرم کلاهبرداری یارانه ای نیز مانند هر جرم دیگری مجازاتی دارد. مجازات جرم جاسوسی رایانه ای در ماده 741 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مورد بحث قرار گرفته است. طبق این ماده اگر کسی به شکل غیرمجاز از سیستم‌های یارانه‌ای و یا مخابراتی اعمالی همچون ورود، ایجاد، محو، متوقف و یا مختل کردن سامانه‌ها را انجام دهد، به طوری که در نهایت مال یا منفعتی برای خود یا دیگری به دست بیاورد، علاوه بر اینکه باید اصل مال را رد کند، ممکن است به حبس از 1 سال تا 5 سال و یا جزای نقدی از 50 میلیون تومان تا 250 میلیون تومان محکوم شود.
آیا جرم کلاهبرداری رایانه ای قابل گذشت است؟
یکی از سوالات پرتکراری که پرسیده می‌شود این است که آیا جرم جاسوسی رایانه ای در دسته جرایم قابل گذشت قرار می‌گیرد یا غیرقابل گذشت؟ در پاسخ باید بگوییم که براساس قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، در خصوص جرایم انتقال مال غیر و کلاهبرداری اگر کمتر از 100 میلیون تومان باشد، در صورتی که جرم جاسوسی رایانه ای بزه دیده داشته باشد، قابل گذشت محسوب می‌شود.
دادگاه صالح رسیدگی به جرم کلاهبرداری رایانه ای
مطابق با قواعد حقوقی ایران، دادگاه صالح برای رسیدگی به یک جرم، محل وقوع آن جرم است. با این حال در بعضی از جرایم همچون جرم کلاهبرداری یارانه ای، تعیین کردن دقیق محل وقوع جرم سخت است. بنابراین در جرمی مانند دزدیدن پول از حساب زیان دیده، دادگاهی که بانک افتتاح کننده حساب زیان دیده درحوزه آن قرار دارد صلاحیت رسیدگی دارد.
البته نکته‌ای که باید مدنظر قرار داد این است که چون مراجع قضایی سیاست اختصاصی کردن مراجع تحقیق را در پیش گرفته‌اند، برای جرم جاسوسی رایانه ای نیز مرجع تحقیق مجزایی تعیین شده است. به عنوان مثال در استان تهران دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم کلاهبرداری رایانه ای وجود دارد و صلاحیت رسیدگی به کلیه جرایمی که در حوزه کلاهبرداری اینترنتی انجام می‌گیرد، دارد.
