بلاگ

قرار منع تعقیب به چه معناست و در چه مواقعی صادر می شود؟

قرار منع تعقیب به چه معناست و در چه مواقعی صادر می شود؟

دادگاه های کیفری دو دسته رأی صادر می کنند که به آنها حکم و قرار گفته می شود. یکی از قرارهایی که از ناحیه دادگاه های کیفری صادر می شود، قرار منع تعقیب می باشد. گاهی میان این قرار و قرار ترک تعقیب ابهاماتی به وجود می آید و ممکن است این دو با یکدیگر اشتباه گرفته شوند در حالی که این دو با هم تفاوت هایی دارند. قرار منع تعقیب در ماده 265 قانون آیین دادرسی کیفری مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله به بررسی این قرار و سایر موضوعات مرتبط با آن می پردازیم. همچنین در این خصوص می توانید از مشاوره رایگان با وکیل دادگستری بهره برده و اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب نمایید.

برای مشاوره رایگان و شبانه روزی با بهترین وکیل تهران همین حالا با ما تماس بگیرید!

قرار منع تعقیب و قرار ترک تعقیب چیست

قرار منع تعقیب و قرار ترک تعقیب چیست

ماده 265 قانون آیین دادرسی کیفری بیان می دارد:

«بازپرس در صورت جرم بودن عمل ارتکابی و وجود ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار جلب به دادرسی و در صورت جرم نبودن عمل ارتکابی و یا فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار منع تعقیب صادر و پرونده را فوری نزد دادستان ارسال می کند. دادستان باید ظرف سه روز از تاریخ وصول، پرونده تحقیقات را ملاحظه و نظر خود را به طور کتبی اعلام کند و پرونده را نزد بازپرس برگرداند. چنانچه مورد از موارد موقوفی تعقیب باشد، قرار موقوفی تعقیب صادر و وفق مقررات فوق اقدام می‌شود.»

در واقع قرار منع تعقیب، اظهارنظر صریح و روشن بازپرس به صورت ماهوی و پس از بررسی پرونده قضایی مبنی بر این است که دلایل لازم جهت اثبات اتهام علیه فرد مشتکی عنه کافی نیست. این قرار در مواردی صادر می شود که یا جرمی واقع نشده و یا مشتکی عنه مرتکب آن عمل نشده است. اما قرار ترک تعقیب در ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری بیان شده است بدین مضمون که صرفاً در جرایم قابل گذشت، شاکی می تواند تا زمانی که کیفرخواست علیه مشتکی عنه یا متهم صادر نشده است، درخواست ترک تعقیب را از مرجع قضایی (دادستان) بنماید که در این صورت دادستان قرار ترک تعقیب را به درخواست شاکی و فقط در حوزه جرایم قابل گذشت صادر خواهد کرد. در حقیقت، نهاد دیگری در حقوق کیفری به نام «ترک تعقیب» وجود دارد که به شاکی در جرایم قابل گذشت این فرصت را می دهد تا از دادستان بخواهد که تعقیب مشتکی عنه را متوقف سازد. البته لازم به ذکر است در این حالت، شاکی می تواند پس از صدور قرار مذکور تا یک سال بعد تعقیب مجدد متهم را از دادسرا تقاضا نماید. نکته ای که در خصوص این قرار وجود دارد این است که صرفاً دادستان می تواند این قرار را صادر کند و هیچ مقام دیگری از قبیل بازپرس یا دادیار امکان صدور این قرار را ندارد در حالی که قرار منع تعقیب توسط دادسرا (بازپرس یا دادیار) و نیز گاهاً توسط دادگاه نیز صادر می شود. در این خصوص وکیل کیفری بهترین راهنمای شما خواهد بود.

⚖️ مطالعه بیشتر: حق سرقفلی و مهم ترین نکاتی که باید درباره آن بدانید! ⚖️

منظور از قرار چیست

منظور از قرار چیست

قانون آیین دادرسی مدنی در ماده 299 به تعریف حکم پرداخته و ضمن آن نیز قرار را به صورت مفهوم مخالف حکم تعریف نموده است؛ بدین صورت که اگر رأی دادگاه راجع به ماهیت دعوا باشد و قاطع دعوا به صورت جزئی یا کلی باشد، حکم نامیده می شود و اگر راجع به ماهیت یا قاطع دعوا نباشد، قرار نامیده خواهد شد. در واقع قرار می تواند راجع به ماهیت دعوا باشد اما قاطع آن نباشد مانند قرار کارشناسی یا اینکه قاطع دعوا باشد اما راجع به ماهیت دعوا نباشد مانند قرار جلب به دادرسی. قانون گذار مواردی را که رأی دادگاه بایستی در قالب قرار باشد، در مواد مختلف قانونی مشخص نموده است لذا برای تشخیص اینکه رأیی قرار است یا خیر بایستی مقررات قانونی را بررسی نمود. در حقیقت می توان گفت قرار در صورتی صادر می شود که قانون گذار صدور آن را مقرر نموده باشد. پس بنابراین در صورتی که رأی دادگاه راجع به ماهیت و نیز قاطع دعوا به صورت جزئی یا کلی باشد، حکم نامیده می شود و چنانچه هر یک از این دو ویژگی را نداشته باشد، قرار نامیده خواهد شد. در این زمینه می توانید ضمن مشاوره با وکیل حقوقی در تهران اطلاعات بیشتری کسب نمایید.

⚖️ مطالعه بیشتر: وکالت در طلاق و مهم ترین قوانین آن در سال 1401 ⚖️

انواع قرار

انواع قرار به شرح ذیل می باشد:

الف) قرار اعدادی یا مقدماتی:

منظور از قرارهای اعدادی یا مقدماتی، قرارهایی هستند که پرونده را آماده صدور رأی قاطع می کنند. این قرارها عمدتاً قبل از پایان دادرسی صادر می گردند. انواع قرارهای اعدادی یا مقدماتی شامل قرار معاینه محل، قرار تحقیق محلی و قرار موقوفی تعقیب می باشد.

ب) قرار قاطع دعوا:

همانگونه که در قسمت قبلی گفته شد، برخی قرارها ممکن است قاطع دعوا باشند ولی در ماهیت نباشند. در حقیقت، قرارهای قاطع دعوا قرارهایی هستند که پس از صدور آن ها، پرونده از مرجع رسیدگی خارج می شود و از این جهت این قرارها شبیه به حکم هستند. قرار رد دعوا و قرار جلب به دادرسی از قرارهای قاطع دعوا به شمار می روند.

ج) قرارهای شبه قاطع:

قرارهای شبه قاطع به عنوان قرارهایی هستند که با صدور آن ها، یا پرونده از گردش خارج می شود یا برای رسیدگی به شعبه یا دادگاه دیگری احاله می گردد. قرار امتناع از رسیدگی یکی از قرارهای شبه قاطع دعوا به شمار می رود.
همچنین قرارها از حیث قابلیت تجدیدنظر و نیز قابلیت فرجام به قرارهای قطعی، غیر قطعی ، نهایی و غیرنهایی تقسیم می شوند. چنانچه در این مورد سؤالات بیشتری داشته باشید، وکیل ملکی نیز می توانید پاسخگوی مناسبی برای شما باشد.

⚖️ مطالعه بیشتر: سوءپیشینه و هر آنچه باید درباره قوانین آن در سال 1401 بدانید ⚖️

قرار منع تعقیب در چه مواردی صادر می شود؟

قرار منع تعقیب در چه مواردی صادر می شود؟

Hands of the prisoner in jail

قرار منع تعقیب در موارد ذیل صادر می گردد:

الف) عملی که از جانب مشتکی عنه صورت گرفته جرم نباشد

منظور این است که با عنایت به اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها، فقط می توان عملی را جرم دانست که قانون برای آن عمل مجازات تعیین کرده باشد لذا اگر عملی که فرد مرتکب شده باشد طبق قانون جرم نباشد و مجازاتی نداشته باشد، نمی توان این فرد را محکوم نمود و در این صورت بایستی قرار منع تعقیب فرد صادر گردد.

⚖️ مطالعه بیشتر: مجازات شرب خمر طبق قانون اسلامی در سال 1401 ⚖️

ب) دلایل کافی جهت اثبات جرم از سوی مشتکی عنه وجود نداشته باشد

ادله اثبات جرم مطابق ماده 160 قانون مجازات اسلامی عبارت است از اقرار متهم، شهادت، قسامه ، سوگند و علم قاضی. لذا گاهی واقعاً جرمی صورت گرفته است لکن دلایل کافی به شرح فوق جهت اثبات آن جرم وجود ندارد و بنابراین اتهام انتسابی اصطلاحاً محرز نیست و قابل اثبات نمی باشد لذا در این موارد نیز قرار منع تعقیب صادر می گردد.
نکته ای که باید بدان اشاره نمود این است که بر اساس ماده 278 قانون آیین دادرسی کیفری چنانچه قرار منع تعقیب به علت جرم نبودنِ عمل ارتکابی از سوی فرد مشتکی عنه صادر شده باشد، تعقیب مجدد آن فرد به همان اتهام وارده امکان پذیر نیست لکن در صورتی که قرار منع تعقیب به علت عدم وجود دلایل کافی صادر شده باشد، امکان تعقیب مجدد متهم به همان اتهام وجود خواهد داشت و منوط به ارائه دلیل جدید و موافقت دادستان یا دادگاه می باشد. در این مورد وکیل چک در تهران می تواند راهکارهای مناسبی به شما ارائه نماید.

⚖️ مطالعه بیشتر: تصرف عدوانی و قوانین مهم آن در سال 1401 ⚖️

اعتراض به قرار منع تعقیب

قرار منع تعقیب بر اساس بند الف ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری از جمله قرارهای قابل اعتراض می باشد. مرجع صالح جهت اعتراض به قرار منع تعقیب، دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل جرم را دارد و مهلت اعتراض برای اشخاص مقیم ایران 10 روز از تاریخ ابلاغ قرار و برای اشخاص مقیم خارج از کشور، به مدت 1 ماه از تاریخ ابلاغ قرار منع تعقیب می باشد. چنانچه دادگاه اعتراض شاکی به قرار منع تعقیب را موجه تشخیص دهد، در این صورت قرار جلب به دادرسی را صادر خواهد نمود و پرونده را به دادسرا باز می گرداند تا بازپرس، نسبت به احضار مشتکی عنه اقدام نماید و سپس تفهیم اتهام به وی صورت گرفته و با اخذ تأمین مناسب از او، پرونده به دادگاه ارسال شود . در صورتی که قاضی دادگاه اعتراض شاکی را موجه تشخیص ندهد، قرار صادره را تأیید می نماید. رأی صادره قطعی خواهد بود.

⚖️ مطالعه بیشتر: قوانین ممنوع‌ الخروج شدن؛ چگونه می توان اشخاص را ممنوع‌ الخروج کرد؟ ⚖️

نقض قرار منع تعقیب

اگر شاکی به قرار منع تعقیب صادره از دادسرا اعتراض کند و قاضی دادگاه اعتراض وی را موجه تشخیص دهد، قرار صادره را نقض و سپس اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی خواهد نمود. پرونده در این حالت مجدداً به دادسرا اعاده می شود تا دادسرا تحقیقات جدیدی از متهم به عمل آورده و تفهیم اتهام به متهم صورت پذیرد. در این حالت دادسرا مکلف به انجام دستور دادگاه می باشد. پس از اخذ آخرین دفاع متهم، پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست از ناحیه دادستان دادسرای عمومی و انقلاب به دادگاه ارسال می گردد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *