ایرانیان خارج از کشور برای طلاق و جدایی از همسرشان با دغدغه‌های زیادی مواجه می‌شوند؛ زیرا با مراحل طلاق در خارج از کشور آشنایی کافی ندارند. از آن‌جایی که طلاق ایرانیان خارج از کشور می‌تواند، حسب مورد، اشکال مختلفی مانند طلاق توافقی، طلاق به درخواست زوج یا زوجه داشته باشد، بنابراین باید به آنها اهمیت داده و با مطالعه آنها اطلاعات خود را افزایش دهید. اما قبل از هر چیزی بهتر است بدانید که برای طلاق باید پیرو قوانین کشور متبوع خود باشید. در ادامه قوانین طلاق ایرانیان خارج از کشور را توضیح می‌دهیم اما ابتدا شما را با مراحل آن آشنا می‌سازیم پس در ادامه همراه ما باشید.
برای مشاوره رایگان و شبانه روزی با بهترین وکیل تهران همین حالا با ما تماس بگیرید!
مراحل طلاق ایرانیان خارج از کشور
طلاق ایرانیان خارج از کشور مراحلی دارد که آشنایی با آنها اهمیت زیادی دارد. بنابراین در ادامه درمورد آنها توضیحاتی می‌دهیم.
مطالعه بیشتر 📖 حکم قسم دروغ در دادگاه و عواقب آن در سال 1401
1- طلاق توافقی
با توجه به تبصره‌ی ماده 15 قانون حمایت از خانواده، یک روش، برای زوجینی که خواستار جاری شدن صیغه‌ی طلاق توافقی بین خود هستند، این است که با مراجعه به کنسولگری ایران، اقدام به دریافت لیستی از اشخاص صلاحیت‌دار برای اجرای صیغه‌ی طلاق بنمایند و پس از جاری شدن صیغه‌ی طلاق بین زوجین، توسط هر یک از این اشخاص صلاحیت‌دار، دوباره به کنسولگری ایران مراجعه کرده و برای ثبت طلاق، با ارائه‌ی درخواست کتبی و گواهی اجرای صیغه‌ی طلاق، اقدام نمایند. روش دیگر این است که هر یک از زوجین، وکلای جداگانه‌ای را انتخاب نمایند و به آنها وکالت دهند تا کار طلاقشان را انجام دهند. پیشنهاد ما برای روش دوم این است که یک وکیل را انتخاب کرده و توافقات خود را با او درمیان بگذارید. سپس انتخاب وکیل دوم را به او واگذار نمایید. این کار به شما کمک خواهد کرد تا مراحل کار با سرعت و کیفیت بهتری انجام شود. با انجام این کار نیازی به ارتباط مکرر زوجین با وکلا وجود نخواهد داشت؛ زیرا دو وکیل، امور حقوقی را با همکاری و هماهنگی هم انجام می‌دهند.
بعد از آنکه توافق طرفین برای درخواست وکیل انجام شد، باید برای زوجین دو وکالتنامه جدا تنظیم شود. بنابراین زن و شوهر باید به صورت جداگانه مشخصات وکیل و متن وکالتنامه را در سامانه میخک که توسط وزارت امور خارجه تاسیس شده است، ثبت نمایند تا پس از تایید، کد رهگیری برایشان ارسال شود. پس از دریافت کد رهگیری باید به صورت حضوری به سفارت مراجعه کرده و اصل وکالتنامه را دریافت نمایند. حال باید اصل وکالتنامه و مدارک مورد نیاز را برای وکیل خود پست نمایند تا وکلا کار طلاقشان را انجام دهند.
مطالعه بیشتر 📖 حبس تعزیری و جالب ترین قوانین آن در ایران!
2- طلاق به درخواست زوجه
در شکل دیگر طلاق که به خواست زوجه صورت می‌گیرد، خانم با طلاق موافقت دارد اما همسر وی موافقت نمی‌کند. این مورد از طلاق‌ها برای ایرانیان خارج از کشور از پیچیده‌ترین نوع طلاق‌ها به شمار می‌آید؛ زیرا طلاق به درخواست زوجه به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. هم‌چنین برای این طلاق به وکیلی با تجربه نیاز خواهید داشت. در این مرحله خانم باید یک وکالتنامه طلاق را در سامانه تنظیم نماید سپس با همکاری و مشاوره با وکیل طلاق خود، مدارک و دلایل کافی را ارائه دهد. این دلایل باید منطبق بر تبصره‌ی ماده 1133 قانون مدنی، از جمله عسر و حرج و… باشد. پس از ارائه دلیل و مدرک می‌تواند از دادگاه، طلاق یک‌طرفه را خواستار باشد.
در این شکل از طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور که در آن زن خواستار جاری شدن صیغه‌ی طلاق، به دلایل قانونی، می‌باشد، روش دیگری که وجود دارد این است که زوجه از طریق دادگاه‌های خارج از کشور، اقدام به گرفتن حکم طلاق نماید. اما در این روش باید به این نکته توجه داشت که رای دادگاه خارج از کشور، تنها در صورت انطباق با قوانین ایران در ارتباط با بحث طلاق، معتبر بوده و قابل تنفیذ می‌باشد.
مطالعه بیشتر 📖 تبدیل حبس به جزای نقدی و مهم ترین قوانین آن در سال 1401
3- طلاق به درخواست زوج
طلاق به درخواست زوج یکی دیگر از اشکال طلاق ایرانیان خارج از کشور می‌باشد. در این نوع طلاق، آقا با طلاق موافق است اما خانم موافقت نمی‌کند. در این مرحله مرد می‌تواند به راحتی زن را طلاق دهد؛ زیرا حق طلاق، به موجب ماده 1133 قانون مدنی، با مرد است، بنابراین پیچیدگی مرحله قبل را ندارد. در این حالت آقا باید وکالتنامه طلاق را آماده کرده و برای وکیل خود ارسال نماید. پس از ارسال وکالتنامه، از وکیل خود مشاوره گرفته و علت طلاق را برای او بازگو نماید. سپس مدارک مورد نیاز را برای او ارسال کند تا وکیل از تخصص خود استفاده کرده و دادخواست طلاق را، از طرف مرد، در دادگاه‌های ایران ثبت نماید. بنابراین وکیل کارهای حقوقی را انجام داده و حکم طلاق را دریافت می‌کند. شیوه‌ی دیگر طلاق به درخواست زوج، به این صورت می‌باشد که چنان‌چه زوجه نیز در همان کشور خارجی که زوج اقامت دارد، مقیم باشد، در این صورت زوج می‌تواند اقدام به دریافت حکم طلاق از همان دادگاه خارجی محل اقامت خویش نماید. البته همان‌طور که پیش از این نیز متذکر شدیم، این حکم فقط در صورت انطباق با قوانین ایران قابل تنفیذ است. هم‌چنین بر طبق ماده 15 قانون حمایت از خانواده، شیوه‌ی دیگری که وجود دارد این است که زوج، در صورت وجود شرایطی، درخواست خود مبنی بر ثبت طلاق را به کنسولگری ایران ارائه دهد که البته باید بدانید، این درخواست یک‌جانبه از سوی مرد مشکلات خاص خود را نیز به همراه دارد.
مطالعه بیشتر 📖 دیه سال 1401 چقدر است؟ مهم ترین قوائد آن که باید بدانید
طلاق غیابی
در ابتدا لازم است برای روشن‌تر شدن موضوع، توضیح دهیم که منظور از طلاق غیابی چیست؟ در پاسخ می‌گوییم با استناد به ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، حکم طلاق صادر شده از سوی دادگاه برای زوجین، حضوری به حساب می‌آید مگر این‌که خوانده (اعم از زوج یا زوجه) که دعوای طلاق به طرفیت او اقامه شده است یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده‌ی قانونی وی، به هر دلیلی، در هیچ‌کدام از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه‌ی ابلاغ واقعی (بر طبق ماده 68 قانون آیین دادرسی مدنی، یعنی به خود شخص خوانده ابلاغ شده و از او امضا دریافت شده باشد) نشده باشد؛ در این صورت حکم صادر شده از دادگاه مبنی بر طلاق طرفین، غیابی به حساب خواهد آمد.
· طلاق غیابی به درخواست زوج
می‌دانیم که بر طبق قوانین ایران، حق طلاق با مرد است. حال مرد به دلایل مختلف، ممکن است خواهان اقامه‌ی دادخواست طلاق به طرفیت زن باشد. در این صورت، همان‌طور که پیش‌تر نیز توضیح دادیم، زوج می‌تواند ، بنا به مورد، از یکی از مراحلی که قبلا شرح دادیم و در این‌جا برای جلوگیری از اطاله‌ی کلام از بازگویی آن خودداری می‌کنیم، دادخواست خود را ارائه داده و اقدام به گرفتن حکم طلاق نماید. حال اگر خوانده‌ی دعوا که در این‌جا زوجه می‌باشد یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده‌ی قانونی وی، در هیچ‌یک از جلسات دادرسی حاضر نشده و به طور کتبی دفاع ننمود و یا به او ابلاغ به صورت واقعی انجام نشد، در این صورت حک دادگاه در صورت صدور به شکل حکم طلاق غیابی خواهد بود. البته نکته‌ی مهمی که باید به آن توجه کرد این است که در این حالت به موجب تبصره 3 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، اجرای صیغه‌ی طلاق و ثبت آن منوط به تأدیه‌ی حقوق شرعی و قانونی زوجه شامل مهریه، نفقه و … می‌باشد، مگر در شرایط مقرر قانونی.
· طلاق غیابی به درخواست زوجه
چنان‌چه زوجه به یکی از دلایل، بر طبق تبصره‌ی ماده 1133، خواستار اجرای صیغه‌ی طلاق بود. می‌تواند به یکی از روش‌هایی که قبلا گفتیم دادخواست طلاق را به طرفیت زوج ثبت و اقدام به گرفتن حکم طلاق بکند. در صورتی که خوانده‌ی دعوا که در این‌جا زوج است یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده‌ی قانونی وی در هیچ جلسه‌ی دادرسی شرکت نکرد و به طور کتبی دفاع ننمود یا به او ابلاغ واقعی انجام نگرفت، در این حالت حکم صادره از دادگاه، عنوان حکم طلاق غیابی را خواهد داشت.
در صورتی که حکم طلاق به صورت غیابی صادر شود، صرف نظر از آنکه خوانده‌ی دعوا مرد بوده است یا زن، باعث می‌شود که خوانده، طبق مقتضیات عدل و انصاف و اصل لاضرر، بر طبق مواد 305 و 306 قانون آیین دادرسی مدنی، بتواند به این حکم غیابی اعتراض کند. به این اعتراض در اصطلاح حقوقی واخواهی گفته می‌شود و قانون‌گذار برای آن مهلت مشخصی را نیز در نظر گرفته است؛ این مدت برای ایرانیان مقیم خارج، 2 ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر معترض به حکم ثابت کند که عدم اقدام به موقع برای واخواهی، در طی این مدت، به دلیل عذری موجه بوده است.
برای طلاق غیابی یا طلاق‌های توافقی می‌توانید از وکیل خانواده یا وکیل حقوقی مشاوره بگیرید. آنها شما را راهنمایی کرده و در دریافت سقف مهریه، نفقه و.. کمک بسزایی خواهند کند. در صورتی که برای مهریه، چک دریافت کرده باشید می‌توانید از مشاوره با وکیل چک استفاده کنید تا از حقوق شما دفاع کند.
قوانین طلاق ایرانیان خارج از کشور چیست؟
ایرانیان خارج از کشور برای جدایی از همسرشان باید با قوانین طلاق آشنایی داشته باشند. آنها باید بدانند که در ارتباط با اموری مانند طلاق، قوانین دولت متبوع هر فرد قابل اجرا می‌باشد. بنابراین افراد، در هر کشوری که سکونت داشته باشند باید پیرو قوانین کشور خود باشند و برای حل دعاوی خانوادگی خود طبق قوانین کشور خود عمل کنند. ایرانیان خارج از کشور نیز برای حل دعاوی خود باید مطیع قوانین ایران باشند؛ زیرا دارای تابعیت کشور ایران هستند.
ایرانیان خارج از کشور برای طلاق به نکات زیر توجه داشته باشند:
- زمانی که طلاق در دادگاه‌های کشور به صورت رسمی پذیرفته و ثبت نشود، زن به صورت شرعی و قانونی همسر مرد بوده و باید از قوانین زوج و زوجه تبعیت کند.
- اگر زن در دادگاه‌های خارج از کشور طلاق گرفته باشد و به اعتبار آن طلاق، با مرد دیگری ازدواج نماید، طبق قانون داخلی ایران مرتکب جرم شده و اقدامات آن از قوانین شرعی زنا به شمار می‌آید که مجازات دارد.
مطالعه بیشتر 📖 عواقب رانندگی بدون گواهینامه و مجازات آن در سال 1401
بعد از آنکه زوجین اقدامات لازم را در ایران انجام دادند و دادگاه حکم طلاق را صادر کرد، زوجین می‌توانند به صورت انفرادی و یا به همراه یکدیگر به سفارت محل زندگی خود مراجعه کرده و مراحل نهایی ثبت طلاق را انجام دهند. البته باید توجه داشت که قبل از هرکاری باید درخواست خود را در سامانه ثبت کرده سپس به همراه مدارک لازم به سفارت مراجعه نمایند.
نکات ثبت طلاق خارج از کشور در ایران
- قبل از هر چیزی باید مدارک مورد نیاز خود را مانند اصل شناسنامه، اصل حکم طلاق دادگاه کشوری که در آن زندگی می‌کنید یا اصل گواهی اجرای صیغه‌ی طلاق توسط اشخاص صلاحیت‌دار معرفی شده به کنسولگری ایران، اصل سند ازدواج ظرفین و…را آماده کرده سپس در سایت میخک ثبت نام نمایید. پس از تایید سفارت، در زمان مشخص به سفارت مراجعه کنید تا کار ثبت طلاق شما انجام شود.
- هنگامی که از مراکز و موسسات داخل و خارج از کشور، گواهی با عناوینی مانند گواهی طلاق شرعی، برگه طلاق شرعی، صیغه نامه شرعی و.. صادر شود، ثبت آنها در کنسولگری‌های ایران مورد پذیرش نمی‌باشد.
- ایرانیان خارج از کشور برای آنکه طلاق خود را ثبت نمایند باید از تاریخ جاری شدن صیغه طلاق شرعی و احراز عدم رجوع، 3 ماه و 10 روز سپری شده باشد سپس به سفارت خانه محل زندگی خود مراجعه کرده و مدارک خود را تحویل دهند.
شرایط طلاق ایرانیان خارج از کشور
در ابتدا لازم است بدانیم که به موجب ماده 6 قانون مدنی، کلیه‌ی ایرانیان مقیم خارج از کشور از حیث قوانین مربوط به “احوال شخصیه” نظیر نکاح و طلاق و… مطیع قانون دولت متبوع خود یعنی قانون ایران خواهند بود. با این وجود در بحث طلاق ایرانیان خارج از کشور ممکن است حالات پیچیده‌تری نیز به وجود بیاید، که در این‌جا برای آگاهی بیشتر شما، آنها را شرح خواهیم داد:
- طرفین هر دو دارای تابعیت ایرانی هستند ولی یک طرف، داخل و طرف دیگر خارج از ایران اقامت دارد. در این حالت، بر طبق ماده 14 قانون حمایت از خانواده، برای رسیدگی به دعوای طلاق، دادگاه محل اقامت طرفی که در ایران اقامت دارد صالح است حتی اگر زوجین هر دو در کشور خارجی اقامت داشته و یکی از آنها در ایران سکونت موقت داشته باشد، باز دادگاه محل سکونت موقت طرفی که در ایران است برای رسیدگی به دعوا صلاحیت دارد. چنان‌چه طرفین هر دو مقیم خارج از کشور باشند بنا به مورد، به یکی از شیوه‌هایی که ذیل عنوان “مراحل طلاق ایرانیان خارج از کشور” توضیح دادیم، می‌توانند عمل کنند.
- در این حالت فقط یک طرف دارای تابعیت ایرانی است و طرف دیگر دارای تابعیت خارجی است. در این صورت، با توجه به ماده 963 قانون مدنی و استنباطی که از بند 1 ماده واحده قانون رعایت احوال شخصیه‌ی ایرانیان غیر شیعه، می‌توانیم داشته باشیم و هم‌چنین با توجه به اختیار بیشتر شوهر در طلاق، باید بگوییم که در ارتباط با طلاق زوجین دارای تابعیت متفاوت، قانون دولت متبوع زوج حاکم است خواه ایرانی باشد یا خیر.
چرا تنفیذ حکم طلاق توسط دادگاه‌های ایران اهمیت دارد؟
به طور کلی منافع دولت‌ها در ارتباط متقابل با یکدیگر، ایجاب می‌کند که کشورها در صورتی که شرایط لازم وجود داشت احکام صادره از محاکم یکدیگر را معتبر شناخته و آن را به موقع اجرا بگذارند. به این علت که حقی که در نتیجه‌ی حکم دادگاه خارجی برای محکوم له به وجود آمده است، باید در کشورهای دیگر محترم شمرده شود تا بتواند منشأ آثاری برای آن فرد باشد و لازمه‌ی محترم شمردن این حق آن است که حکم صادره از دادگاه خارجی بتواند اجرا شود. در همین راستا ماده ۱۵ قانون حمایت از خانواده، بیان می‌کند که در صورتی که دادگاه ایران حکم صادره از دادگاه خارجی را بررسی و آن را تنفیذ کند، حکم فوق الذکر می‌تواند در ایران به اجرا در بیاید. حال در این‌جا دادگاه ایرانی برای آنکه حکم مورد نظر را تنفیذ کند عوامل مختلفی را مدنظر قرار می‌دهد مثل این‌که حکم مورد نظر شرایط هشت گانه‌ی مندرج در ماده ۱۶۹ قانون اجرای احکام مدنی، نظیر عدم مخالفت حکم با نظم عمومی و اخلاق حسنه، قطعی و لازم الاجرا بودن حکم و… را دارا باشد. هم‌چنین علاوه بر این موارد صیغه‌ی طلاق بر طبق ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی، باید به طور صحیح و در حضور دو شاهد عادل مرد و با رعایت شرایط مندرج در مواد ۱۱۴۰ تا ۱۱۴۲ قانون مدنی مثل پاکیزه بودن زن و… انجام شده باشد.
در نتیجه در صورت وجود شرایط بالا، حکم دادگاه خارجی توسط دادگاه ایرانی تنفیذ شده و قابل اجرا خواهد بود. در غیر این صورت حکم دادگاه خارجی قابل اجرا نبوده و هیچ‌گونه آثاری بر آن بار نمی‌شود، گویی چنین حکمی اصلا صادر نشده، بنابراین بدیهی است که حقی هم برای محکوم له در ارتباط با آن حکم ایجاد نخواهد شد. در همین رابطه، پیش‌تر در رابطه با آثار زیان بار عدم پذیرش و تنفیذ حکم طلاق صادره توسط دادگاه خارجی، در دادگاه‌های ایران توضیحاتی را ارائه دادیم.
ثبت طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه صورت می‌گیرد؟
بنا بر تبصره‌ی ماده 15 قانون حمایت از خانواده، در صورتی که برای اجرای صیغه‌ی طلاق به اشخاص صلاحیت‌داری که با پیشنهاد وزارت امور خارجه و تصویب رئیس قوه‌ی قضاییه به کنسولگری‌ها معرفی می‌شوند، مراجعه کرده باشید؛ باید به کنسولگری ایران در محل اقامت خود در کشور خارجی مراجعه کرده و اقدام به ثبت طلاق خود بنمایید. بر اساس مقررات داخلی ایران، زوجین یا زوج با درخواست کتبی و گواهی مثبت اجرای صیغه‌ی طلاق توسط اشخاص صلاحیت‌دار یاد شده، می‌توانند اقدام به ثبت طلاق خویش نمایند. البته در طلاق رجعی، طلاق بعد از گذشت مدت زمان عده، ثبت خواهد شد.
قانون‌گذار در ارتباط با طلاق بائن استثنایی قائل شده، به این صورت که در این‌جا زوجه می‌تواند با ارائه‌ی درخواست کتبی به همراه گواهی اجرای صیغه‌ی طلاق توسط اشخاص صلاحیت‌دار تعیین شده، اقدام به ثبت طلاق خویش بنماید.
در صورتی که برای اجرای صیغه‌ی طلاق، به دادگاه کشور خارجی که در آن اقامت دارید مراجعه کرده و حکمی مبنی بر طلاق دریافت کرده باشید. باید بدانید که این حکم در صورت انطباق با قوانین ایران، قابل بررسی و تنفیذ توسط دادگاه ایران است. تا حکم مورد نظر به بررسی دادگاه ایرانی نرسیده و توسط آن تنفیذ نشود، طلاق شما ثبت نخواهد شد. البته این‌که طلاق به چه شکلی بوده باشد، می‌تواند در تنفیذ آن توسط دادگاه‌های ایران مؤثر باشد، به این صورت که دادگاه‌های ایران معمولا حکم صادره از دادگاه خارجی در طلاق توافقی را راحت‌تر تنفیذ می‌کنند و هم‌چنین حکم صادره از دادگاه خارجی در طلاقی که خواهان آن مرد بوده باشد را نیز با توجه به این‌که، بر طبق قوانین داخلی ایران، حق طلاق با مرد است، راحت تنفیذ می‌کنند. اما در ارتباط با حکم طلاق دادگاه خارجی، در شرایطی که خواهان آن زن بوده باشد، سخت‌گیری بیشتری برای تنفیذ دارند. زیرا زن در شرایط خاصی بر طبق قانون ایران می‌تواند خواهان دعوای طلاق باشد، در نتیجه این شرایط باید برای دادگاه ایرانی احراز شود تا بتواند حکم را تنفیذ کرده و بدان اعتبار ببخشد.
جمع بندی
همان‌طور که اشاره کردیم طلاق ایرانیان خارج از کشور دارای سه شکل مختلف شامل طلاق توافقی، طلاق به درخواست زوج و یا طلاق به درخواست زوجه می‌باشد. در این مقاله به طور مختصر در مورد آنها توضیحاتی دادیم. برای انجام این کار می‌توانید از وکیل حرفه‌ای مشاوره بگیرید. سرکار خانم معصومه رمضانی، وکیل پایه یک دادگستری می‌باشد که شما را در زمینه مربوط به وکالت راهنمایی خواهد کرد. بنابراین برای مشاوره در زمینه طلاق، وکیل حقوقی و مشاوره با وکیل خانواده می‌توانید از این وکیل متخصص و کاردان کمک بگیرید.
