یکی از مشکلات رایج در جامعه ما تصادفات رانندگی است که متاسفانه خسارات مالی و جانی زیادی نیز برای افراد در بر دارد. یکی از راه های جلوگیری از این مشکل، وضع قوانین سخت گیرانه در خصوص مقررات راهنمایی و رانندگی و مجازات اشخاصی است که این قوانین تخلف می کنند و گاهی برای اطلاعات بیشتر در ین باره لازم است از مشاوره با وکیل بهره بگیرید. رانندگی بدون گواهینامه از مصادیق این تخلفات است. در این نوشتار کوتاه خواهیم دید که مجازات رانندگی بدون گواهینامه به طور کلی و یا در صورت تصادف چیست و چه عواقفی منتظر راننده خاطی خواهد بود.
برای مشاوره رایگان و شبانه روزی با بهترین وکیل تهران همین حالا با ما تماس بگیرید!
مجازات رانندگی بدون گواهینامه
رانندگی وسایل نقلیه مانند موتور و ماشین نیازمند داشتن مجوز مخصوص و یا همان گواهینامه و مهارت لازم است. مطابق با بند «ج» ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی «در صورتی‌که راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضائی معرفی می‌گردد». به دلیل خطراتی که رانندگی وسایل نقلیه به همراه دارد، رانندگی بدون گواهینامه به موجب ماده 723 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) جرم انگاری شده است. مطابق با این ماده: «هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و‌همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس‌تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد».
همانطور که از این ماده مشخص می شود، اگر شخصی بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی بنماید، صرف همین اقدام جرم محسوب می شود و قابل مجازات است. البته باید توجه داشت که مطابق با قانون مجازات اسلامی و قاعده تبدیل مجازت حبس به مجازات نقدی مطابق با ماده 3 قانون وصول برخی درآمدهای دولت[1]، مجازات حبس مذکور در این ماده تبدیل به جزای نقدی خواهد شد. هم چنین باید توجه داشت که در صورت تکرار این اقدام، مجازات شخص بیشتر خواهد شد.
مطالعه بیشتر: سقف مهریه در سال 1400 و مهم ترین نکات آن که باید بدانید!
مجازات رانندگی با گواهینامه تمدید نشده
برخلاف آنچه ممکن است به نظر برسد، رانندگی با گواهینامه تمدید نشده مانند رانندگی بدون گواهینامه نیست؛ چرا که به هر حال فرد در اینجا آموزش های لازم جهت رانندگی را دیده است و صرفاً اقدام به تمدید گواهینامه خود نکرده است. با این وجود، رانندگی با گواهینامه منقضی شده نیز –اگرچه مشمول ماده 723 قانون مجازات اسلامی نیست- اما تخلف محسوب می شود و فرد باید جریمه مقرر در قانون را پرداخت و در اسرع وقت اقدام به تمدید گواهینامه خود نماید. همچنین در صورت ارتکاب تقصیر و تصادف در حال رانندگی با گواهی نامه ای که تاریخ آن منقضی شده است، بیمه خسارتی به شخص پرداخت نخواهد کرد.
مطالعه بیشتر: فسخ نکاح چیست و وضعیت پرداخت مهریه در آن چگونه است؟
مجازات ارائه گواهینامه جعلی
مطابق با قوانین جزایی و کیفری ما، استفاده از هر گونه سند مجعول جرم محسوب می شود. مطابق با مواد 532 تا 536 قانون مجازات اسلامی هر کس در اسناد یا نوشته‌های رسمی یا غیر رسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد، مرتکب جرم جعل یا استفاده از سند مجعول (یا هر دو) شده است و به مجازات محکوم خواهد شد. به این ترتیب ارائه گواهینامه جعلی، در صورتی که شخص از جعلی بودن گواهینامه اطلاع داشته باشد، مصداق استفاده از سند مجعول است و جرم محسوب می شود (حتی اگر خود شخص اقدام به جعل گواهینامه خود نکرده باشد) و در صورت نیاز باید از وکیل کیفری کمک بگیرد.
هم چنین، چنانکه مشاهده شد، رانندگی بدون گواهینامه نیز جرم محسوب می شود و رانندگی با گواهینامه جعلی، در واقع، رانندگی بدون گواهینامه نیز هست. به این ترتیب در اینجا ما با دو جرم مواجه هستیم: ماده 723 قانون مجازات اسلامی که شرح آن گذشت. علاوه بر این، مطابق مواد 532 تا 535 همین قانون، این اشخاص به دلیل استفاده از سند مجعول و ارائه گواهینامه جعلی علاوه بر جبران خسارت وارده، ه حبس از شش ماه تا سه سال یا به سه تا هیجده میلیون ریال جزای نقدی نیز محکوم خواهند شد. شما می توانید در صورت برخورد با مشکلات حقوقی، از سرکار خانم معصومه رمضانی در حوزه های وکیل خانواده، وکیل ملکی، وکیل کیفری، وکیل حقوقی، وکیل چک و … کمک بگیرید!
عواقب نداشتن گواهینامه در تصادفات
گفته شد که به دلیل خطراتی که در رانندگی متوجه اشخاص و اموال آن هاست، رانندگی در همه جوامع، دارای قوانین و مقرراتی است که تخلف از آن ها می تواند موجب جرم باشد. بدیهی است در صورتی رانندگی با یک وسیله نقلیه مانند خودرو، موجب ایراد خسارت به اشخاص دیگر شود، شخص راننده باید مسئولیت اقدام خود را بپذیرد و خسارت وارده را تا حد ممکن جبران نماید. حال باید دید در صورتی که شخصی بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی و تصادف کرده و به دیگران خسارت وارد نماید، مجازات او چه خواهد بود.
باید توجه داشت که در اینجا، به صرف نداشتن گواهینامه، راننده مقصر در تصادف محسوب نخواهد شد و با بررسی تصادف و قوانین و مقررات مربوطه به طور تخصصی بررسی می شود که چه کسی عامل تصادف و به اصطلاح مقصر بوده است.
البته همانطور که گفته شد طرف اقدام به رانندگی بدون گواهینامه تخلف محسوب می شود. و در صورتی که این اقدام موجب قتل غیرعمد و خسارات بدنی شود، نداشتن گواهینامه می تواند یکی از عوامل تشدید مجازات باشد[2].
[1]. ماده 3 – قوه قضائیه موظف است کلیه درآمدهای خدمات قضائی از جمله خدمات مشروحه زیر را دریافت و به حساب درآمد عمومی کشور واریز‌نماید:
– در هر مورد که در قوانین حداکثر مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و یا مجازات تعزیری موضوع تخلفات رانندگی می‌باشد از این پس به‌جای حبس یا مجازات تعزیری حکم به جزای نقدی از هفتاد هزار و یک (70001) ریال تا یک میلیون (1000000) ریال صادر می‌شود.
[2]. ماده 718 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مقرر می دارد: « در مورد مواد فوق هر گاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده یا پروانه نداشته یا زیادتر از سرعت مقرر‌حرکت می‌کرده است یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی موثر در تصادف به کار انداخته یا در محل‌هایی که برای عبور پیاده رو‌علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننماید و یا از محل‌هایی که عبور از آن ممنوع گردیده است رانندگی نموده به بیش از دو سوم حداکثر‌مجازات مذکور در مواد فوق محکوم خواهد شد. دادگاه می‌تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی‌وسایل موتوری محروم نماید»
