قتل فرزند توسط والدین از آن دسته وقایعی است که انتشار خبر آن، جامعه را در شوکی بزرگ فرو می‌برد و مردم تا مدت‌ها آن‌را فراموش نمی‌کنند. بعداز شنیدن چنین خبری، یکی از اولین نکاتی که درباره آن بحث می‌شود، موضوع نحوه مجازات پدر یا مادر قاتل و حکم فرزند کشی است. در این نوشته با استفاده از دانش و تجربیات یک وکیل کیفری به بررسی موارد مربوط به حکم فرزند کشی در قانون ایران، می‌پردازیم.
در بررسی نحوه مجازات فردی که فرزند خود را به قتل رسانده‌است، باید به این نکته توجه کرد که قانون مجازات اسلامی بین مجازات کشتن فرزند توسط پدر و یا مادر تفاوت قائل است. به عبارت دیگر، حکم فرزند کشی برای پدر و مادر متفاوت است و قانون، مجازات مختلفی برای آن‌ها تعیین کرده‌است. در ادامه درباره این تفاوت توضیح خواهیم‌داد.
___________________________________________________________
حتما بخوانید: طلاق رجعی چیست؟
___________________________________________________________
مجازات قتل فرزند توسط پدر
حتماً شنیده‌اید که مجازات قتل قصاص است و فردی که مرتکب قتل شده‌است اعدام می‌شود. هرچند این باور تا حدود زیادی صحیح است، اما بر طبق حکم قانون، استثنائاتی برای آن وجود دارد. در ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی آمده‌است:
باتوجه به حکم این ماده مشخص می‌شود که پدر به موجب قتل فرزند خود قصاص نمی‌شود. البته منتفی شدن قصاص به معنی عدم پیش‌بینی مجازات برای قتل فرزند توسط پدر نیست. درصورتی‌که قاتل، پدر مقتول باشد، علاوه بر پرداخت دیه به ولی دم، به حبس از سه تا ده سال محکوم می‌شود.
مجازات قتل فرزند توسط مادر چیست؟
پرونده‌های زیادی درباره قتل فرزند توسط پدر و مادر وجود دارد که در دادگاه‌ها، درحال طی کردن مراحل رسیدگی هستند. گاهی اختلافات خانوادگی میان افراد، به‌طور مثال، اختلافات میان زن و شوهر، به قدری بزرگ و غیرقابل کنترل می‌شود که آن‌ها را در معرض انجام اعمالی جبران‌ناپذیر قرار می‌دهد. چه بسا مشورت با یک وکیل حقوقی، در مراحل ابتدایی بروز مشکل، می‌توانست از بروز فاجعه جلوگیری کند. اما متأسفانه بسیاری از افراد در انتظار رفع خودبه‌خودی مشکلات هستند و تا پیش از وقوع اتفاقی تلخ، اقدامی برای حل آن نمی‌کنند. پیش‌تر گفتیم که در بررسی مجازات قتل فرزند توسط والدین، باید بین مجازات پدر و مادر، قائل به تفاوت شد. زیرا در موضوع قتل فرزند، تنها پدر از مجازات قصاص مصون است و در ارتباط با مادری که فرزند خود را به قتل رسانده‌باشد، مانند یک فرد غریبه برخورد می‌شود.
درواقع مجازات قتل فرزند توسط مادر همان قصاص است و اجرای حکم و یا گذشت از آن به عهده ولی دم مقتول خواهد بود. البته لازم است به این نکته نیز توجه شود که چه در قتل توسط پدر و چه قتل توسط مادر، در فرض پرداخت دیه، پدر یا مادری که قاتل باشد از دیه فرزند مقتول خود ارث نمی‌برد. در این حالت دیه به سایر وراث پرداخت خواهدشد.
نحوه رسیدگی به قتل فرزند توسط پدر
فرآیند رسیدگی به قتل فرزند مانند سایر انواع قتل است و با اطلاع دادسرا به شیوه‌ای مانند شکایت افراد یا مشاهده مستقیم قتل توسط ضابطین دادگستری آغاز می‌شود. بعداز انجام بررسی‌ها و تحقیقات لازم در دادسرا، دادستان اقدام به صدور کیفرخواست می‌کند و پرونده را برای صدور حکم به دادگاه کیفری شماره ۱ ارجاع می‌دهد. در دادگاه نیز با توجه به اطلاعات جمع‌آوری شده و تحقیقات صورت‌گرفته در دادسرا و سایر ادله و مدارک، درباره متهم و اثبات جرم و نحوه مجازات او تصمیم‌گیری می‌شود.
لزوم اثبات رابطه پدر فرزندی
یکی از موارد مهم و قابل توجه درباره صدور حکم فرزند کشی، اثبات وجود رابطه پدر و فرزندی میان قاتل و مقتول است تا قاضی به واسطه آن از صدور حکم قصاص خودداری کند. با توجه به این ماده، چنان‌چه در مورد وجود نسبت پدر و فرزندی قاتل و مقتول تردید وجود داشته‌باشد، این موضوع با سوگند ولی دم مقتول قابل اثبات است.
برای اطلاعات بیشتر درباره شیوه اثبات رابطه پدر فرزندی میان قاتل و مقتول، می‌توانید از یک وکیل خانواده کمک بگیرید تا شما را در این زمینه راهنمایی کند.
مشارکت پدر در کشتن فرزند چه حکمی دارد؟
منظور از مشارکت پدر در قتل فرزند خود این است که، او به همراه چند تن دیگر، اقدام به قتل کرده‌باشند. در حالت مشارکت در قتل، همه شرکا به قصاص محکوم می‌شوند. اما در صورتی‌که یکی از آن‌ها پدر مقتول باشد، تنها به پرداخت دیه محکوم خواهدشد و حکم قصاص برای او صادر نمی‌شود.
مجازات کشتن فرزند ، توسط پدر و جد پدری
در قسمت‌های بالای این متن از وبسایت وکیل ته درباره مستثنی شدن مجازات به قتل‌رساندن فرزند توسط پدر، صحبت کردیم. ماده ۳۰۶ قانون مجازات اسلامی، صراحتاً صدور حکم قصاص برای پدری که فرزند خود را به قتل رسانده است، منتفی می‌کند.
اما همین ماده، در کنار پدر، از اجداد پدری هم نام می‌برد و بیان می‌کند که درصورتی‌که قاتل از اجداد پدری مقتول باشد نیز، حکم قصاص برای او صادر نمی‌شود. باید توجه داشت که در این مورد هم تنها به اجداد پدری اشاره شده‌است و اجداد مادری از شمول این ماده خارج هستند.
سخن پایانی
معصومه، کودک همسری که هنوز به سن قانونی نرسیده بود، به دلیل شک و تهمت‌های همسر، با ضربات چاقوی پدر کشته‌شد تا آبروی خانواده حفظ شود. متأسفانه تعداد قتل‌هایی از این دست، موسوم به قتل‌های ناموسی، در کشور ما کم نیست. علاوه براین، گاهی اتفاق می‌افتد که نزاع‌های خانوادگی نیز، منجر به قتل فرزند توسط والدین می‌شود.
قطعاً لازم است تا برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی دست به چاره‌اندیشی زد و با اصلاح قوانین موجود و یا وضع قوانین جدید و همچنین با تلاش برای آگاه سازی و ارتقاء سطح فرهنگی جامعه، از بروز چنین فجایعی جلوگیری کرد. وکلا و مشاوران حقوقی ما در وبسایت وکیل ته آماده‌اند تا با ارائه انواع خدمات مشاوره و راهنمایی‌های حقوقی، در این راستا گام بردارند و همه توان خود را برای رفع این معضل به‌کار گیرند.
