در هر برهه‌ای از زمان زوجین به دلایل مختلف ممکن است به این نتیجه برسند که زندگی مشترکشان به پایان رسیده، در چنین شرایطی است که به طلاق به عنوان یک راه حل فکر می‌کنند. حال زوجین به هر علتی از جمله عدم آسیب به سلامت روانی فرزندانشان و… برای این‌که به مسالمت آمیز ترین حالت ممکن از یکدیگر جدا شوند از طلاق توافقی کمک می‌گیرند که همان‌طور که از اسمش پیداست، یعنی بر سر مسائل مختلف مالی و غیر مالی با هم توافق می‌کنند. یکی از مهم‌ترین مسائل مالی تعیین میزان و نحوه‌ی دریافت مهریه در طلاق توافقی است. پس در این‌جا سعی کرده‌ایم مهم‌ترین شرایط دریافت مهریه در طلاق توافقی را شرح دهیم، شما نیز تا پایان مطلب با ما همراه بمانید.
برای مشاوره رایگان و شبانه روزی با بهترین وکیل تهران همین حالا با ما تماس بگیرید!
مطالبه مهریه در طلاق توافقی
مهم است بدانیم که، قانون‌گذار برای تعیین این‌که زن مستحق دریافت چه میزان از مهریه می‌باشد، معیار خاصی را در نظر گرفته است. زمانی که به مواد قانونی مراجعه میکنیم، درمی‌یابیم که معیار مورد نظر قانون‌گذار “نزدیکی” بوده است. بر این اساس، با فرض صحیح بودن نکاح و در حالی که مهریه در زمان نکاح تعیین شده باشد، در صورت وقوع نزدیکی بین زن و مردی که قصد بر گرفتن طلاق توافقی دارند، زن مستحق دریافت تمام مهریه می‌باشد. البته با توجه به این‌که طلاق مورد نظر توافقی است، این‌که زن چه میزان از مهریه را دریافت کند یا نکند، به توافق طرفین بستگی دارد.
حالت بعدی حالتی است که بین زن و مردی که قصد بر طلاق توافقی دارند، نزدیکی واقع نشده باشد که در این صورت زن تنها مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود. باز در این‌جا هم این توافق طرفین است که تعیین می‌کند، زن مهریه‌ی استحقاقی را دریافت کند یا آن را ببخشد.
⚖️ مطالعه بیشتر: حق طلاق چیست و مهم ترین قوانین در این رابطه ⚖️
شرایط گرفتن مهریه بعد از طلاق توافقی
همان‌طور که از نام طلاق توافقی هم مشخص است، این طلاق با توافق طرفین صورت میگیرد. وقتی از توافق طرفین صحبت میکنیم، منظورمان آن است که زوجینی که متقاضی این نوع از طلاق هستند، بر سر مسائل مختلف که می‌تواند مالی باشد یا غیر از آن، با یکدیگر توافق می‌کنند. بنابراین دادگاه در این خصوص دخالتی ندارد و به هر آن چیزی که مورد توافق طرفین قرار بگیرد، رأی می‌دهد.
حال از جمله حقوق مالی که دو طرف بر سر چگونگی آن توافق می‌کنند، می‌توان به مهریه اشاره کرد. معمولاً به این صورت است که زن برای به دست آوردن توافق شوهر مبنی بر طلاق، همه یا بخشی از مهریه‌ی خود را بذل می‌کند. از این جهت، بنا بر رویه‌ی موجود، طلاق توافقی معمولاً در ذیل عنوان طلاق خلع قرار میگیرد. بر طبق ماده 1146 قانون مدنی،
در طلاق خلع، زن به دلیل کراهت از شوهر خویش، در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق میگیرد که این مال ممکن است عین مهر، برابر با آن و بیشتر یا کم‌تر باشد.
حال در این‌جا سؤالی که مطرح می‌شود آن است که در صورت بذل تمام یا بخشی از مهریه توسط زن، به منظور جاری شدن طلاق توافقی، آیا زن می‌تواند به مهریه‌ی بذل کرده‌ی خود رجوع کرده و دوباره آن را مطالبه کند؟
در پاسخ باید بگوییم، نکته‌ی مهمی که در این‌جا وجود دارد آن است که صرف توافقی بودن طلاق، آن را به طلاق بائن تبدیل نمی‌کند، بلکه باید شرایط مقرر قانونی را برای بائن تلقی شدن داشته باشد. حال با توجه به این مورد، دو حالت مختلف متصور است که عبارت است از:
1. در صورتی که زن، در زمان ثبت طلاق توافقی، مشمول یکی از بندهای ماده 1145 قانون مدنی، مثل یائسگی یا… باشد، این طلاق بائن می‌باشد. به این معنی که در مدت زمان عدّه (مدتی که تا پایان آن، زنی که نکاحش به هم خورده است، نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند)، مرد نمی‌تواند به زن رجوع کند و در مقابل امکان رجوع زن به مهریه‌ی بذل کرده نیز وجود ندارد، زیرا در غیر این صورت، این عمل موجب زیان مرد بوده که با اصل لاضرر و لاضرار فی الاسلام، سازگار نیست.
2. اما چنان‌چه زن در زمان ثبت طلاق توافقی، یائسه یا… نباشد، در آن صورت طلاق رجعی محسوب می‌شود. به این معنی که در طول مدت زمان عدّه (که در قانون تقریباً معادل سه ماه است)، زن می‌تواند به مهریه‌ی بذل کرده‌ی خود رجوع کند که البته باید توجه کرد که در این صورت مرد نیز می‌تواند به زن رجوع کند. باید توجه کرد که در طلاق رجعی، زن آزاد نیست هر زمان که اراده کرد به مهریه‌ی بذل کرده‌ی خود رجوع کند، پس در صورت اتمام زمان عده، دیگر زن حقی برای رجوع به بذل ندارد.
علیرغم توضیحات بالا، چند نکته‌ی مهم دیگر نیز در ارتباط با گرفتن مهریه بعد از طلاق توافقی وجود دارد که خوب است به آن ها توجه کنیم. اول آن‌که این امکان وجود دارد که زن در ازای پرداخت مهریه، به جهت تضمین، چک یا سفته از مرد دریافت کرده باشد، در صورت عدم وصول این اسناد، زن می‌تواند برای درخواست مطالبه‌ی مهریه‌ی خویش به دادگاه مراجعه و از طرق قانونی عمل کند مثلا مرد را جلب بکند. باید توجه کرد، به موجب ماده 22 قانون حمایت خانواده، زن تنها می‌تواند تا سقف 110 سکه‌ی بهار آزادی یا معادل آن از مهریه، برای مرد از دادگاه حکم جلب بگیرد. نکته‌ی بعد آن است که در صورتی که زن بعد از طلاق توافقی با مرد دیگری ازدواج کند، به هیچ‌وجه به عنوان مانعی بر سر راه زن، برای گرفتن مهریه‌ی مورد توافقش به حساب نمی‌آید.
در این‌جا نیاز است اشاره کنیم که در صورتی که در ارتباط با شرایط گرفتن مهریه پس از طلاق توافقی اطلاعات کافی ندارید حتما با یک وکیل خانواده مشاوره کرده و در صورت نیاز اقدام به گرفتن وکیل طلاق توافقی بکنید. این سایت می‌تواند به شما در زمینه‌ی معرفی بهترین وکیل دادگستری خصوصا وکیل طلاق کمک کند.
⚖️ مطالعه بیشتر: حکم زنا در سال 1400 و نحوه اثبات زنا ⚖️
در چه شرایطی زن مستحق مهریه نیست؟
در ابتدا خوب است بدانیم که، به موجب ماده 1082 قانون مدنی، رویکرد این قانون، به این صورت است که به محض جاری شدن عقد بین زن و مرد، زن بر مهریه مالکیت پیدا کرده و می‌تواند هر تصرفی که خواست در آن بنماید. اما با این وجود، ممکن است به دلیل وجود یک‌سری شرایط، به زن مهریه‌ای تعلق نگیرد. این شرایط که در قانون مدنی ذکر شده است به صورتی که در زیر می‌آید عبارت هستند از:
· در نکاح دائم؛ این امکان وجود دارد که مهریه ذکر نشود، در نتیجه طرفین می‌توانند بعد از عقد، مهریه را با رضایت یکدیگر معین کنند؛ حال اگر در چنین شرایطی، یکی از زوجین 1-قبل از تعیین مهر و 2-قبل از نزدیکی، فوت کند، به موجب ماده 1088 قانون مدنی، زن مستحق دریافت هیچ‌گونه مهریه‌ای نیست.
· چنان‌چه عقد نکاح، خواه به صورت دائمی یا منقطع (ازدواج موقت)، 1-باطل بوده و 2-بین زوجین نیز نزدیکی رخ نداده باشد، در این صورت به موجب ماده 1098 قانون مدنی، زن حق مهریه ندارد و در صورتی که قبل از آن مهریه را گرفته باشد، شوهر می‌تواند آن را باز پس گیرد.
· در صورتی که عقد نکاح، قبل از نزدیکی زوجین، به هر علتی فسخ شود، بر طبق ماده 1101 قانون مدنی، سبب می‌شود که زن مستحق دریافت مهریه نباشد؛ مگر این‌که علت این فسخ عنن (ناتوانی مرد در اعمال جنسی)، بوده باشد که در این حالت زن مستحق دریافت نصف مهریه می‌باشد.
در مورد آخر نیز، با برداشتی که از توضیحات ابتدای مبحث می‌توانیم داشته باشیم، در صورتی که زن و مرد در دوران نامزدی قرار داشته باشند (عقدی بین آنان جاری نشده است)، در این صورت هنوز هیچ‌یک بر دیگری تعهدی ندارد پس در این حالت به طور کلی زن مستحق دریافت مهریه نمی‌باشد.
⚖️ مطالعه بیشتر: شرایط اجرا گذاشتن مهریه و مهم ترین قوانین آن ⚖️
دریافت مهریه بدون طلاق
همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، به موجب قانون مدنی، اصل بر این است که زن به محض جاری شدن عقد به گونه‌ای بر مهریه مالکیت پیدا می‌کند که هر تصرفی که بخواهد می‌تواند در آن انجام دهد. مفهوم این گزاره آن است که زن برای آن‌که بتواند مهریه‌ی خویش را مطالبه کند، نیازی به جاری شدن صیغه‌ی طلاق ندارد. زیرا مهریه از آثار قانونی ازدواج است و طرفین تنها می‌توانند در مورد میزان و چگونگی آن با یکدیگر توافق کنند. به همین دلیل هم هست که اگر در نکاح شرط شود که زن هیچ مهری نداشته باشد، این شرط به دلیل مخالفت با قاعده‌ی امری استحقاق زوجه به مهر، نامشروع و هم‌چنین باطل خواهد بود. در نتیجه اگرچه برداشت عموم مردم جامعه از زنی که خواهان دریافت مطالبه‌ی خویش است، این است که او قصد طلاق دارد. ولی در واقعیت و از لحاظ قانونی این دو لزوماً با یکدیگر ارتباطی ندارند، پس زن هم می‌تواند مهریه‌ای که حق قانونیش است را مطالبه کند و هم به زندگی مشترکش ادامه دهد.
⚖️ مطالعه بیشتر: سه طلاقه چیست و شرایط رجوع آن چگونه است؟ ⚖️
نتیجه‌گیری
امروزه طلاق توافقی به دلایل مختلف خواهان بیشتری از انواع طلاق دارد چرا که مسالمت آمیز ترین شیوه‌ی جدایی زن و مرد به حساب می‌آید، تشریفات در این نوع طلاق کم‌تر بوده و ارجاع به داوری در آن لازم نیست و…. در طلاق توافقی طرفین باید بر سر مسائل مختلف زمان زوجیت، که می‌تواند مالی باشد یا نه، یا یکدیگر توافق کنند. در بین مسائل مالی، مهم‌ترین موردی که باید بر آن توافق شود، مهریه است. میزان مهریه‌ی تعیینی قانون‌گذار برای زن، بسته به مورد، در شرایط مختلف، متفاوت است. این میزان هر چقدر که باشد، نهایتاً این توافق طرفین است که مشخص می‌کند، زن چه میزانی از این مهریه را به چه نحوی دریافت کند.
